Badania krwi
Do większości badań wystarczą 3 godziny bez posiłku. Bezwzględnie na czczo – co najmniej 10-12 godzin bez posiłku należy być do badania krwi na poziom:
- cukru
- prolaktyny
- żelaza
- całkowitej zdolności wiązania żelaza
Co najmniej 16 godzin bez posiłku powinno upłynąć przed pobrania krwi na lipidogram (cholesterol, jego frakcje, trójglicerydy) np. jeśli pobranie ma być o 8 rano, ostatni posiłek to lekki podwieczorek o godzinie 18.00. Można pić niesłodzone płyny. Jeżeli rano zjesz śniadanie, wynik badania będzie mało dokładny. Nie trzeba być na czczo do wszystkich pozostałych badań, takich jak:
- poziom hormonów (poza prolaktyną)
- test na Helicobacter i inne czynniki zakaźne
- hemoglobina glikowana
- PSA i inne markery nowotworowe
- ASO
- immunoglobuliny
- CRP
- grupa krwi,
- antygeny HBs, HCV, HIV
Krew powinna być pobrana po kilkuminutowym odpoczynku. Taka procedura przygotowania pacjenta do badań pozwoli zapewnić prawidłową interpretacje wyników.
- morfologia krwi (pełna)
- OB
- PT-czas protrombinowy (INR), APTT, Fibrynogen, D-dimer ( krzepliwość)
- glukoza, glukoza 0,1 h, 2h
- Lipidogram (HDL, LDL, TG, CHOL.)
- kreatynina
- TSH, FT 3, FT 4, T 3, T 4 ,przeciwciała przeciwtarczycowe TPO, przeciwciała TG (tarczyca)
- PSA całkowite (prostata)
- Hemoglobina glikowana HbA1C
- sód, potas, chlorki, wapń całkowity (jonogram)
- CRP
- ALAT,AST, GGTP, Bilirubina w surowicy
- Witamina D3 metabolit 1,25 (OH)2, Witamina D3 metabolit 25(OH)
- Parathormon (PTH)
- Fosfotaza kwaśna
- Osteokalacyna
- FSH (folitropina)
- LH (luteotropina)
- E2 (estradiol)
- PG (progesteron)
- PRL (prolaktyna)
- Beta-HCG
- DHA, DHA SO4
- Androstendion
- Testosteron, Testosteron wolny
- 17-OH Progesteron
- Kortyzol
- CRP
- Lipaza, Amylaza
- Grupa krwi
- płytki krwi
- CK
- Troponina
- Homocysteina
- Witamina B12
- Kwas foliowy
- Transferyna
- Czynnik reumatoidalny RF-latex
- ASO
- Odczyn Waalera-Rosego
- Magnez
- Żelazo
- Fosfor
- HCV
- HIV
- HBS (antygen)
- HBS (przeciwciała)
- WR
Badania moczu
Próbkę moczu ze środkowego strumienia (ok. 50-100 ml) po uprzednim umyciu narządów moczowo-płciowych pobiera się z pierwszej porannej zbiórki do czystego pojemnika (można go nabyć w aptece lub w laboratorium).
Nie zaleca się pobierania moczu do badań laboratoryjnych w trakcie krwawienia miesięcznego oraz 2-3 dni przed i po menstruacji.
Przed planowanym pobraniem moczu, pacjent powinien zaopatrzyć się w jednorazowy pojemnik do badania moczu (dostępny w aptece). Należy pamiętać, że w przypadku wykonywania badań bakteriologicznych, zakupiony pojemnik powinien być jałowy.
W przypadku wykonywania badania moczu u dzieci dopuszcza się pobieranie materiału do specjalnych woreczków (dostępne w aptece).
Laboratorium nie przyjmuje do badań moczu pobranego do innych pojemników (słoiki, butelki itp.).
Dobowa zbiórka moczu jest niezbędna do wykonania ilościowych oznaczeń zawartości niektórych substancji w moczu, (np.: glukozy, białka, wapnia, magnezu, potasu, metoksykatecholamin, kwasu wanilinomigdałowego, 17-ketosterydów) niezbędne jest przeprowadzenie 24-godzinnej zbiórki moczu czyli tzw. dobowej zbiórki moczu (w skrócie DZM).
Przed wykonaniem badania pacjent powinien przygotować czyste naczynie o objętości 2-3 litrów, najlepiej plastikowe z dopasowanym przykryciem i podziałką.
Zbiórkę moczu należy rozpocząć rano (np. o godzinie 6:00), a zakończyć następnego dnia o tej samej godzinie.
Dobowa zbiórka moczu krok po kroku:
- pierwszą porcję moczu należy oddać do toalety
- kolejne porcje moczu łącznie z pierwszą porcją pobraną następnego dnia oddać do wcześniej przygotowanego pojemnika
- podczas całego okresu zbiórki pojemnik z moczem należy przechowywać w chłodnym miejscu
- po zakończeniu zbiórki zebrany do pojemnika mocz dokładnie wymieszać i zmierzyć jego objętość
- porcję moczu o objętości ok. 50 – 100 ml przelać do pojemnika na badanie ogólne moczu
- pojemnik dokładnie zakręcić i podpisać nazwiskiem, imieniem i datą urodzenia pacjenta. Na pojemniku zanotować dobową objętość moczu (w mililitrach).
- pojemnik dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie
- badanie ogólne moczu
- posiew moczu
- wapń z moczu DZM
Badania kału
Przed oddaniem kału należy całkowicie opróżnić pęcherz moczowy.
Kał należy oddać do czystego, wyparzonego naczynia (np.: nocnika).
Do badania wymagana jest niewielka ilość kału – wielkości orzecha laskowego najlepiej z miejsc zawierających śluz, krew, ropę i umieścić za pomocą szpatułki w specjalnym jałowym pojemniku (dostępny w aptece).
Badanie kału na obecność pasożytów i ich jaj wymaga pobrania próbki do pojemnika bez podłoża transportowego-badanie należy powtarzać w określonych odstępach czasu, ponieważ jaja, cysty lub formy larwalne niektórych pasożytów mogą pojawiać się w kale okresowo.
Pobieranie kału na posiew wymaga pojemników z podłożem transportowym w przypadku, gdy kał nie może być dostarczony do laboratorium w ciągu 30-50 min.
Laboratorium nie przyjmuje do badań kału pobranego do innych pojemników (słoiki, butelki itp.).
- badanie ogólne kału
- kał pasożyty
- kał owsiki
- kał krew utajona
- Lamblie-test
- kał na rota i adenowirusy
- kał posiew
Mikrobiologia
za wyjątkiem posiewu moczu który przygotowuje pacjent wł. zasad opisanych powyżej. Przed planowanym wymazem z jamy ustnej/gardła należy wstrzymać się od przyjmowania pokarmów, płynów, mycia zębów oraz płukania jamy ustnej.
- wymaz z nosa
- wymaz z gardła
- wymaz z jamy ustnej
- wymaz z uszu
- wymaz z rany
Cytogenetyczne
Przygotowanie pacjenta do badania USG jamy brzusznej
- Należy zastosować lekkostrawną dietę (z wyłączeniem owoców, ciemnego pieczywa orz warzyw wzdymających tzn fasoli, grochu, kapusty, kalafiora,).
- Nie można spożywać napoi gazowanych i alkoholu
- Ostatni posiłek należy spożyć przed godziną 19.
- Po obiedzie i po ostatnim posiłku należy przyjąć po dwie kapsułki Esputiconu lub Espumisanu.
- Osoby otyłe lub ze skłonnością do zaparć powinny stosować łagodne (ziołowe) środki przeczyszczające na 24 godziny przed badaniem.
- Zgłosić się na czczo (lub 5 godzin po ostatnim lekkim posiłku).
- Nie palić papierosów.
- Nie pić kawy.
- Nie żuć gumy.
- Należy dostarczyć poprzednie badania USG.